وشه‌ى colic له بنچینه‌دا به‌ماناى توند یان تیژ دێت واتا هاواروناڵه وگریانى منداڵ بۆماوه‌یه‌كى زۆر وه‌پێشى ده‌وترێت گریانى منداڵ یان گریانى سێ مانگى به‌شێوه‌یه‌كى گشتى له‌منداڵى تازه له‌دایكبوو دواى دووهه‌فته به‌رده‌وام ده‌بێت تا پێده‌نێته 3 - چوار مانگى ته‌مه‌نى هه‌رچه‌نده زانایان رِه‌ئى چیاوازیان بۆ ئه‌و كێشه‌یه هه‌یه به‌لاَم له‌نیوه‌ى زیاترى هۆكاره‌كانى ده‌گه‌رێنه‌وه بۆ كه‌مى ده‌ردانى یان نه‌بوونى ئه‌نزیمى lactase وه‌ك له‌پێشووتر باسمانكرد له‌ناوپۆشى رِیخه‌لۆكه باریك ده‌رده‌درێت فه‌رمانى سه‌ره‌كیشى شیكردنه‌وه‌ى شه‌كرى شیره كه‌پێى ده‌وترێت lactose وه بۆشه‌كرى سه‌ره‌تایى گلوكۆز وگالاكتۆز ئه‌وكات ده‌توانرێت هه‌ڵبمژرێت.
نیشانه‌كانى:-
1. گریان وهاوارى مناله‌كه ده‌ست پىَ ده‌كات له دوو تا چوار مانگ دواى له‌دایكبوونى منداڵ به‌رده‌وام ده‌بێت تا زیاتر له‌سىَ مانگ.
2. منداڵه‌كه به‌ده‌نگێكى به‌رز ده‌گریت زیاتر بۆماوه‌ى 3 بۆ چوار سه‌عات هێور نابێته‌وه.
3. به‌شێوه‌یه‌كى دیارى نه‌كراو ده‌گرێت جاریك بۆ دوو جار له‌رِۆژێكدا يان لةشةودا.
4. منداڵه‌كه ئازارى هه‌ناوى كه‌مه‌به‌ستمان كۆئه‌ندامى هه‌رس وپاشكۆكانى ده‌بێت.
5. قاچه‌كان ده‌هاوێژێت بۆ خواره‌وه‌ى جه‌سته‌ى وخۆى گورژ ده‌كات.
6.هه‌ناوى هه‌ڵده‌ستێت وباى لێده‌رده‌چێت.
هۆكاره‌كه‌ى: وه‌ك له مجله‌ى تایبه‌ت به‌خۆراك وزانستى خۆراكى بریتانى له رۆژنامه‌ى بریتانى بۆ نۆژدارانى كۆمه‌ڵگه ئاماژه به‌وه‌ده‌كات بیرۆكه زۆرن بۆ ئه‌و حاله‌ته وه سه‌نته‌رى لێكۆلینه‌وه‌ى پزیشكى منالاَن ئاماژه‌ى به‌وه ده‌كات زیاتر له نیوه‌ى منالاَنى جیهان گیرۆده‌بوون به‌هۆى نقص ونه‌بوونى یان كه‌مى ده‌ردراوى ئه‌نزیمى لاكته‌یز به‌مه‌ش ناتوانێت ئه‌م شه‌كره‌ى شیر هه‌رسبێت به‌شێوه‌ى پێویست ده‌بێت به‌مۆڵگه‌ى به‌كتریا وله ئه‌نجامى ئه‌مه‌دا دوبێته‌هۆى:
1. سك هه‌لاوسان وگرژبوونى سك.
2. كۆبوونه‌وه‌ى غازات له‌سك وده‌رچوونى با لێى.
3. سكچوون له هه‌ندى حاله‌ت دا.
چاره‌سه‌رى:- ده‌توانین قتره‌ى لاكته‌یز به‌كاربێت به‌م شێوه‌ى خواره‌وه:-
1. دوو قه‌تره له‌شله‌ى لاكته‌یز ده‌كرێت به‌مه‌مه‌ى شیرى منداله‌كه جا چساردبێت یان شیلتێن بێن.
2. ده‌توانرێت له‌سه‌لاجه‌شدا هه‌ڵبگیرێت بۆماوه‌ى 6 -12 سه‌عات یان 4 قه‌تره به‌كاردێت له‌كاتى پێدانى شیر به‌شێوه‌یه‌كى رِاسته‌وخۆ.
3. بۆ ئه‌و دایكانه‌ى كه شیرى خۆیان ده‌ده‌ن به‌منداڵه‌كانیان ده‌توان دوو قه‌تره بكه‌نه سه‌ر زمانى منداڵه‌كیان پێش شیردان.
ئاماده‌كردنى ئالان یاسین بلباس
