الأراجوز كلمة معروفه جت من كلمه مصريه قديمه و هى " الاوروجوز ". لكن فيه رأى بيقول ان أصل اللفظ تركى [1] - (Karagöz-Hacivat). الأراجوز ( القره قوز - الأرا أوز ) فن شعبى اذدهر فى مصر فى أواخر العصر المملوكى (1250- 1517)، و كان وسيله لتسلية الناس جنب خيال الضل. و زى خيال الضل كان بيعبر ساعات عن أوضاع اجتماعيه و سياسيه فى مصر. من اشهر فنانين الأراجوز فى العصر الحديث كان الفنان محمود شكوكو (1912 - 1985). فى الوقت الحالى عم صابر المصرى هو اكبر أرجوزاتى فى مصر.فى عروض الأراجوز بيستخبى " الأراجوزاتى" تحت ترابيزه و بيحرك العرايس بخيوط مشدوده تحت الترابيزه اللى عليها العرايس ، و فى نسخه أحدث الأراجوزاتى بيستخبى ورا لوح خشب و بيدخل ايديه فى العرايس و بيحركها بصوابعه فوق لوح الخشب و بيتكلم عن لسانها بأصوات مختلفه و هو حاطت فى بقه حاجه بتغير صوته. زى خيال الضل عروض الأراجوز بتتعمل فى الشوارع و الميادين و الجناين و المسارح.
عرايس الأراجوز بتختلف عن عرايس الماريونيت اللى بيحركها فنان من فوق بخيوط متصله بأعضائها المختلفه ( زى أوبريت الماريونيت المصرى المعروف بـ الليله الكبيره ). و بتختلف عن عرايس خيال الضل فى انها بتتعمل على الشكل الاسطوانى للجسم مش على شكل رقايق جلد أو خشب أو كارتون. و العرايس بتلبس هدوم و لها وش له وضع تعبيرى معين بيدل على شخصية العروسه. عادة الوش له ملامح بتضحك.
عروض الأراجوز اقرب للتهريج الشعبى من فن خيال الضل و كلامها عادة مرتجل حسب ظروف الموقف مش تمثليات ( بابات ) مكتوبه مسبقاً زى فى خيال الضل.عروض الأراجوز بشكله المصرى كانت موجوده فى مصر قبل الغزو العثمانلى ( 1517 ). و ده بييرجح ان الاراجوز زى خيال الضل ( اللى سموه التراكوه أراجوز ) اتنقل من مصر لتركيا عن طريق العثمانيين و انتشر فى أوروبا اللى ظهر فيها بشكله المصرى فى فتره لاحقه. أو كان موجود فى مصر و تركيا قبل 1517. فى نفس الوقت فيه باحثين تراكوه بيقولوا ان الأراجوز ( بشكل خيال الضل ) كان موجود فى تركيا قبل غزو مصر.فى سنة 2003 أسس الدكتور نبيل بهجت " فرقة ومضه " اللى بتهتم بإحياء التراث الشعبى المصرى زى الاراجوز و خيال الضل و الحكواتى و غيرها.
